Onderbroek Ondergronds
Onderbroekentest maakt bodemleven zichtbaar
De test is simpel maar efficiënt. Stop een onderbroek in de ondergrond en tover ze na twee maanden terug tevoorschijn. Hoe meer leven er in de grond zit, hoe meer van de onderbroek na twee maanden zal verdwenen zijn. Blijven er enkel elastiekjes of naden over dan is de bodem rijk aan micro-organismen. Komt de onderbroek zo goed als ongeschonden uit het experiment dan schort er wat aan het bodemleven op die plek. Landelijke gilden riep vorig jaar op om de onderbroekentest te doen om zo het bodemleven in Vlaamse tuinen zichtbaar te maken. De respons overtrof de verwachtingen. Tinneke Provoost, Coördinator Open Tuinen en consulent tuinwerking blikt tevreden terug op deze grootschalige bodemtest, want ze weet als geen ander: de bodem is de basis van een mooie, gezonde tuin.
Een onderbroek ondergronds stoppen is een origineel idee om de bodem in onze tuinen te onderzoeken..
Tinneke Provoost: “Absoluut, het is een eenvoudige laagdrempelige test die bovendien bijzonder efficiënt is. De onderbroekentest werd bedacht door ‘The Innovative Farmers’ en voor het eerst toegepast als burgeronderzoek ‘Soil your undies’ in Canada. Wij hebben het project uitgerold op onze Open Tuin dagen die vorig jaar ‘bodem’ als thema hadden. We spraken in eerste instantie onze deelnemers aan en ook onze schooltuinen en onze warme tuinen die verbonden zijn aan instellingen. Maar iedereen die zin had om mee te doen kon instappen en zich al dan niet registreren om de resultaten te delen. We zagen uiteindelijk de resultaten van zo’n 500 geregistreerde onderbroeken binnenkomen maar op sociale media merkten we dat nog veel meer burgers op eigen houtje een onderbroek in de grond hadden gestopt en benieuwd waren naar het resultaat.“
"Het aantal deelnemers lag boven onze verwachtingen en zowat elke tv-zender op nationaal en regionaal niveau had aandacht voor de ondergrondse onderbroeken.”
Enorme respons
Wat waren de resultaten van de geregistreerde bodems?
Tinneke Provoost: “52% van de bijna 500 geregistreerde onderbroeken kwam zo goed als verteerd uit de grond. Micro-organismen in de bodem, zoals bacteriën en schimmels, maar ook insecten, deden dus hun ding met net iets meer dan de helft van de onderbroeken. De andere helft van de begraven onderbroeken valt ruwweg in twee categorieën in te delen: 20% van de onderbroeken bleek deels verteerd te zijn en 28% van de onderbroeken kwam zo goed als intact uit de grond. Dat wil dus zeggen dat de bodem daar arm is, te nat of net te droog en compact. De Bodemkundige dienst van België nam ook stalen in de vestigingen van de Radio 2 stations en analyseerde grondstalen uit de tuinen van verschillende Radio 2 reporters, zo was er een link naar het wetenschappelijk onderzoek. Ook aan de UHasselt loopt een bodemproject. Wij als Landelijke Gilden wouden vooral mobiliseren rond gezond bodemleven.”
En de respons was overweldigend.
Tinneke Provoost: “Inderdaad, het aantal deelnemers lag boven onze verwachtingen en zowat elke tv-zender op nationaal en regionaal niveau had aandacht voor de ondergrondse onderbroeken. In de scholen waren de kinderen extra benieuwd hoe hun onderbroek eruit zou zien en leerkrachten kregen zo de kans om het nut van de bodemdiertjes te belichten.”
Beter bufferen
Wat zijn de kenmerken van een gezonde tuinbodem?
Tinneke Provoost: “Het ondergronds ecosysteem van een gezonde bodem helpt bomen en planten bij de opname van voedingsstoffen, lucht en water. Regenwormen, kevers, bacteriën en schimmels verrijken een bodem zodat die beter resistent is tegen droogte, hitte of zware regenval. Met een gezonde tuinbodem kan je tuin ook de gevolgen van klimaatsverandering beter bufferen.”
Hoe kan je je tuin voorbereiden op de klimaatwijziging?
Tinneke Provoost: “Wij raden aan om mee met de natuur en het klimaat te tuinieren. Dus te composteren wanneer nodig, maar vooral ook door planten te kiezen die aan de bodem zijn aangepast en door de bestaande bodemstructuur te respecteren. In feite hebben we in Vlaanderen niet meteen een traditie wat dat betreft. Dat zie je bijvoorbeeld aan nieuwbouwprojecten waar men eerst met zware kranen en machines de bodem samendrukt of zelfs vernietigt en achteraf op diezelfde plaatsen aanplantingen doet. Die aanplantingen zullen er nooit floreren.”
Enthousiast over water
Wat zal de focus zijn van Open tuinen in 2024?
Tinneke Provoost: “In 2024 werken we rond het thema ‘water’. We willen duidelijk maken dat zelfs een beetje water zoals een kleine vijver of ton voor meer leven, voor meer biodiversiteit in je tuin kan zorgen. We hebben aandacht voor wadi’s en voor het opvangen van regen in de tuin. Voor het eerst zullen we ons niet beperken tot een weekend maar zullen we onze Open tuindagen spreiden in de tijd. Je zal tuinen kunnen bezoeken op zaterdag 26 mei, zaterdag 29 en zondag 30 juni en zondag 1 september. Sommige tuinen zijn namelijk op hun mooist eind mei, anderen eerder in september. Op deze vier focusdagen hopen we opnieuw burgers te mobiliseren en enthousiasmeren, dat is ook een van onze doelstellingen als Landelijke Gilden, we willen mensen op het platteland samenbrengen. Er is geen onderwerp beter geschikt dan tuinieren.”
"Op deze vier focusdagen hopen we opnieuw burgers te mobiliseren en enthousiasmeren, dat is ook een van onze doelstellingen als Landelijke Gilden, we willen mensen op het platteland samenbrengen. Er is geen onderwerp beter geschikt dan tuinieren."