Neusje van de zalm

Natuurpunt Studie, dat sinds 2008 waarnemingen.be beheert, is de motor van het project ‘Snapp de natuur’. De ruggengraat van dit project is een nieuwe, verbeterde versie van de bestaande app ObsIdentify. Deze ObsIdentify 2.0 is met de steun van het Departement EWI gerealiseerd. Hannes Ledegen, coördinator van het project en wetenschappelijk medewerker van Natuurpunt Studie was zich bewust van het enorme potentieel van beeldherkenning om de drempel voor natuurstudie te verlagen. De bestaande platformen om natuurwaarnemingen te melden, zoals het desktopplatform waarnemingen.be, zijn grotendeels het terrein van gemotiveerde, overtuigde natuurliefhebbers. Je kan er nochtans heel wat nieuwe doelgroepen warm voor maken, vond hij, mits de juiste aanpak. 

Die aanpak lag volgens jou in de ontwikkeling van een nieuwe gebruiksvriendelijke, innovatieve app?

"Inderdaad, toen waarnemingen.be 10 jaar bestond, analyseerde ik onze gebruikersgemeenschap om de toekomst van het portaal in kaart te brengen. Het viel me op dat meer mannen dan vrouwen het platform gebruikten en dat niet de jongere maar de oudere generatie mee was met onze mobiele apps. Op dat moment werkten we enkel met de apps ObsMapp (Android) en iObs (Apple), zeer goeie apps voor de waarnemingen.be-gebruiker, maar niet voor wie niet vertrouwd is met natuurstudie, laat staan voor veeleisende millennials, die wat betreft apps terecht het neusje van de zalm vragen. We zijn begin 2020 voorzichtig gestart met een eerste versie van de app ObsIdentify: een heel simpel appje dat de beeldherkenningsserver oproept en je toelaat om een soort te bepalen, soortinformatie te raadplegen en een account aan te maken op waarnemingen.be, waarneming.nl en observation.org."

De sleutel tot nieuwe gebruikers ligt in beeldherkenning en soortherkenning? 

"Ja dat klopt, natuurstudie is als een nieuwe taal leren. In het prille begin is het lastig, maar als je beeldherkenning gebruikt om mensen een paar soorten te leren herkennen, creëer je sowieso nieuwsgierigheid naar andere soorten. Een eerste herkenning leidt dan tot een volgende en finaal tot echte natuurstudie. 

Dat beeldherkenning werkt als motivator voor de installatie van een app, dat weten we door de meer dan 300.000 installaties van ObsIdentify in 2020. Elke foto helpt de natuur en onze kennis erover. Inmiddels is de beeldherkenning een server met een naam: NIA (Nature Identification API) die je live kan aanroepen en die maar liefst 22.303 soorten herkent.

ObsIdentify, waarnemingen.be, ObsMapp en iObs en nu ook ObsIdentify 2.0, ze praten allemaal met die server. De beginversie van ObsIdentify was in feite een opstap naar onze nieuwe verbeterde app, onze ObsIdentify 2.0."

Speluitdagingen

Hoe zijn jullie te werk gegaan om een extra laag functies aan de bestaande app ObsIdentify toe te voegen? 

"Millennials en het bredere publiek stellen hoge eisen aan mobiele applicaties, maar ze zijn ook trouwe gebruikers als je ervoor zorgt dat je applicatie mooi oogt en gebruiksvriendelijk is. We hebben gefocust op een app die mee is met zijn tijd en er clean en aantrekkelijk uitziet. Daar hebben we tools aan toegevoegd die gebruikers motiveren om aan boord te blijven en hun foto’s te delen met waarnemingen.be, zodat ze hun steentje bijdragen aan natuurstudie. Gamification, het inbrengen van speluitdagingen, is een krachtige tool. Niet om mensen te overtuigen om een app te installeren, wel om hen te motiveren de app te blijven gebruiken. Door de gebruikers op een innovatieve manier te profileren kunnen we de gebruikerservaring in elke stap van het proces centraal houden. Dat is een ongelooflijke meerwaarde."

Op welke partners deden jullie beroep om een kwalitatieve inbreng wat betreft media research methodologie, A.I. en gamification te verzekeren?

"In maart 2020 lanceerden we de eerste versie van ObsIdentify. Die is intussen al meer dan 300.000 keer gedownload door minstens 180.000 verschillende gebruikers. We gebruikten de feedback van deze gebruikers en werkten samen met o.a. MINTLAB van KU Leuven en Howest (Hogeschool West-Vlaanderen). Natuurpunt Studie is zelf ook een wetenschappelijke instelling natuurlijk, maar tot nu toe hadden we minder oog voor de sociologische kant, voor het profiel en de wensen van onze gebruikers. Met al onze partners stelden we de vereisten voor de motiverende tools scherp. Onze nieuwe versie van ObsIdentify heeft nu tips op maat, per badgelevel. Wie meer wil kiest uitdagingen, challenges. Wij meten wie welke challenges opneemt en zorgen vervolgens voor een aanbod op maat. 

Aan de KU Leuven ontwierpen ook 6 groepen millennials zelf een ObsIdentify 2.0. Dat leverde ons bijkomende inzichten op, vooral op het vlak van interactie tussen de gebruikers onderling. Na de lancering zullen we de app trouwens, op basis van die inzichten en samen met het Departement Omgeving van de Vlaamse overheid, verder klaarstomen voor het gebruik door groepen."

Kort op de bal

Finaal willen jullie de natuurwaarnemingen ook inzetten voor fundamenteel natuuronderzoek? 

"Waarnemingen.be bevat meer dan 46 miljoen waarnemingen en jaarlijks komen daar zo’n 7 miljoen waarnemingen bij. De hoofdreden dat onze beeldherkenning veel performanter is dan die van giganten als Google is de kwaliteit van onze bestaande dataset. Ons algoritme is ook gewoon sterk. De waarnemingen worden nagekeken door een team van, vaak vrijwillige, soortspecialisten en onze AI's helpen om bepaalde waarnemingen uit te lichten. De gigantische hoeveelheden data worden gebruikt door de overheid, door Natuurpunt Studie en door tal van andere partners om onderzoeksvragen op te lossen. Dat loopt van verspreidingskaarten en trends tot soortbeschermingsprogramma's. Dat is het mooie: elke klik, elke natuurwaarneming en vooral elke uitdaging die een gebruiker opneemt is bruikbaar voor natuuronderzoek.

Één van de grote sterktes van onze nieuwe app is bovendien dat we nu een actieve community van gebruikers zullen hebben, die we ook in het veld in realtime zullen kunnen aansturen met badges en challenges op maat. Dat geeft de mogelijkheid om kort op de bal te spelen en actuele wetenschappelijke vragen sneller dan ooit beantwoord te krijgen."

Bestaat er een gevaar van overaanbod voor wie in natuur en apps geïnteresseerd is? Hoe maken jullie als ObsIdentify het verschil? 

"ObsIdentify is nu al de beste automatische soortherkenning van Europa. Andere apps op de markt herkennen vooral planten en zijn vaak sterk in het herkennen van tuinplanten. Een niche waar ObsIdentify zich niet op inzet. ObsIdentify herkent meer dan 22.303 soorten wilde dieren en planten. Dat doen we gedetailleerder dan alle concurrerende apps voor bijna al die wilde soorten. Als je het ergens gekocht hebt, is je dier of plant er wellicht ééntje die niet echt in een databank voor natuuronderzoek thuishoort, en dus niet in ObsIdentify herkend wordt."

Sneeuwbaleffect

Hoe zie je de app en het project verder evolueren? 

"De kost van de ontwikkeling van een mobiele applicatie wordt vaak schromelijk onderschat. Het project ‘Snapp de natuur’, onze ObsIdentify 2.0 is een hele mooie stap, die we zonder de steun van het Departement EWI van de Vlaamse overheid nooit hadden kunnen zetten, maar er volgen nog stappen. Bij waarnemingen.be staan we al meer dan 10 jaar aan het voorfront van technologische innovaties, dat zullen we ook blijven doen. Binnenkort werkt onze beeldherkenning in heel Europa en we zullen extra herkenningstools toevoegen zoals geluidsherkenning. Momenteel lopen er testen voor geluidsherkenning bij onze partner Naturalis in Nederland. We onderzoeken ook hoe we AI in de toekomst nog meer kunnen inzetten."

Het project is klaar om gelanceerd te worden, zullen jullie een specifiek communicatieplan uitrollen? 

"De lancering van de nieuwe versie van ObsIdentify is gepland op 12 mei. De sterkste "influencers" om de app aan te prijzen zijn de eigenlijke gebruikers zelf. Onze app heeft een lage drempel en alle functies zijn uit te testen voor je een login-wall krijgt. We plannen extra filmpjes op sociale media en mooie promopakketten, maar we zetten dus vooral in op een "sneeuwbaleffect" in de appstores. Een grote piek in installaties, bezorgt je app een goeie ranking in de appstores als featured app. Zo stond onze eerste versie in 2020 al na enkele dagen in de top 5 trending apps in de categorie educatie. Wij hopen op een herhaling van dat succes!"