Eigenaarschap en publieke beschikbaarheid: van en woor wie zijn de data?

Voor de start van je project denk je best ook al na over de modaliteiten waaronder je de data zal beschikbaar stellen aan derden. Communiceer duidelijk over eventuele intellectuele eigendomsrechten (zie Principe 9 in het Datacharter) van Scivil en eventuele voorwaarden waaronder derden de projectdata mogen hergebruiken.

Algemeen genomen streeft men naar het zo open mogelijk publiceren van projectgegevens. Dit doen de meeste citizen-scienceprojecten onder een Creative Commons licentie of een Open Data Commons licentie (zie principe 2 van het Scivil Datacharter).

Ga bij elk project wel eerst na of de gegevens niet onder de Public Sector Information richtlijn vallen: in dat geval gebruik je ofwel een CC0-verklaring , ofwel de Modellicentie ‘Gratis Hergebruik’, ofwel de Modellicentie ‘Hergebruik tegen Vergoeding’ . Meer informatie over de Open-Datarichtlijn vind je op de website van Digitaal Vlaanderen.
 

VINDBAAR en COMBINEERBAAR: voorkom dubbel werk door de handen in elkaar te slaan

Het internationale onderzoeksbeleid en de Europese en Vlaamse overheden zetten sterk in op het vindbaar, deelbaar en interoperabel maken van gegevens. Om tot zulke gegevens te komen zijn een aantal logische stappen nodig. Ten eerste moeten je data ‘open’ (zie hierboven) en online gepubliceerd worden. Je doet dit bij voorkeur in een dataformaat dat open en machineleesbaar is, dus niet in een formaat dat enkel door een beperkt aantal programma’s of apps kan gelezen worden, zoals .XLSX voor Microsoft Excel, of .SHP voor ESRI-geodata. Je kiest formaten die universeel door elk programma kunnen geïmporteerd worden, zoals .CSV in plaats van .XLSX, of .GML voor ruimtelijke data. (zie ook principe 18 in het Datacharter).

Voor wie kennis heeft van datamanagement raden we aan het technische luik van het Datacharter (principe 17 en verder) voor citizen science grondig te lezen en te volgen. De Vlaamse overheid voorziet een reeks datastandaarden voor verschillende domeinen, die in combinatie met datastandaarden uit de wetenschappelijke wereld een perfecte set voor jouw project kunnen vormen. De belangrijkste datastandaarden, zoals bijvoorbeeld die van OSLO, worden vernoemd in de leidraad bij het Datacharter voor Citizen Science van Scivil. Voor de thema’s ‘water in de stad’ en ‘mobiliteit – mobipunten’ werden ook standaarden afgesproken in het kader van het VLOCA-initiatief. Voor de cultuur- en erfgoedsector is uitgebreide informatie over datastandaarden beschikbaar via de cultureelstandaardentoolbox (CEST) van Meemoo. Heb je deze bronnen gecheckt en blijf je met vragen zitten? Dan kan je daarmee terecht bij  het contactcenter 1700 van Digitaal Vlaanderen of bij Scivil (info@scivil.be) voor doorverwijzing naar de meest relevante domeinspecialisten. 

Structureer je data bij voorkeur in een UML-klassendiagram, en voorzie ze van een globaal unieke identificatiecode (URI’s). Om je gegevens makkelijker vindbaar te maken voorzie je ze best ook van rijke metadata, die op hun beurt ook conform zijn aan (meta)datastandaarden. Ken zowel aan je dataset als aan je metadataset een globaal unieke identificatiecode toe, en registreer je metadata in een portaal zoals het metadataportaal en/of het FRIS-onderzoeksportaal van de Vlaamse Overheid. Maak ten slotte ook je project zelf bekend voor het publiek, via Iedereenwetenschapper.be of (internationaal) ook via het Europese citizen-sciencplatform EU-Citizen.Science.
 

Het Open-Dataportaal van de Stad Gent

Stad Gent heeft een eigen Open-Dataportaal met uitgebreide informatie voor de gebruikers. 

Wie is verantwoordelijk? In Gent wordt de techniciteit van het dataverhaal grotendeels uitbesteed aan het Autonoom Gemeentelijk Bedrijf (AGB) District09, waar zo’n 200 medewerkers werken om de ICT van de Stad Gent te ondersteunen, en dus ook het Open-Dataportaal van de stad uit te bouwen. 

Eigenaarschap communiceren: De Stad Gent duidt zeer goed aan op haar Open Dataplatform wie de uitgever is van de datasets die worden vrijgegeven op dit platform, en onder welke licentie dit gebeurt.

Vindbaar en Combineerbaar: Ook hier toont de Stad Gent in haar Open-Dataportaal het goede voorbeeld, door gegevens aan te bieden in onder andere .CSV-, .JSON- en GeoJSON-formaat.
 

Naar de volgende pagina: Dataverzameling