In dit hoofdstuk kan je een stappenplan terugvinden om aan de slag te gaan met een citizen-scienceproject. Het stappenplan geeft je inzichten in de activiteiten vóór, tijdens en na het opzetten van een (eigen) initiatief. Voordat je een project start via dit stappenplan, is het aan te raden om als lokaal bestuur reeds een visie en beleid te hebben rond citizen science.

Hoe gebruik ik dit stappenplan?

Dit stappenplan geeft een gedetailleerd overzicht van de verschillende activiteiten die aan bod komen in het opzetten en uitvoeren van een citizen-scienceproject. Het biedt een houvast voor het project, van de opstart tot de finalisering. Op basis van de rol die het lokale bestuur inneemt alsook de projectdoelstelling zal je dit stappenplan op een verschillende manier doorlopen. 

De rol van het lokale bestuur

De rol(len) die je als lokaal bestuur wenst op te nemen (zie hoofdstuk 3), bepaalt hoe je dit stappenplan doorloopt. Indien je als lokaal bestuur ‘initiator’ bent van een project, dan zal je het voortouw nemen in meerdere activiteiten. Bij meer passieve rollen, zoals ‘de makelaar’ of ‘de regulator’, ben je betrokken bij één activiteit of een beperkter aantal activiteiten. Ook hoef je als initiator van een project niet de volle verantwoordelijkheid te dragen voor alle activiteiten: citizen science doe je immers samen met anderen. 

Verder kan je als lokaal bestuur ook kiezen om bepaalde activiteiten uit te besteden aan externe providers, zoals consultants, of je kan ze toewijzen aan projectpartners. Dit kan een geschikte oplossing zijn voor lokale besturen die hiervoor de capaciteit of middelen niet zelf in huis hebben. 

Indien een citizen-scienceproject is gestart door burgers of een burgervereniging, dan zal het lokale bestuur mogelijks geen of eerder een beperkte rol spelen. Het komt er dan vooral op aan om te kijken in welke fase(s) het lokale bestuur een samenwerking kan opzetten en eventueel ondersteuning kan bieden. Neem de interne visienota citizen science van jouw lokaal bestuur (zie hoofdstuk 3) bij de hand. Deze visienota helpt bij het vastleggen van de rol en de vorm van ondersteuning van een lokaal bestuur binnen een citizen-scienceproject.

De projectdoelstelling

De mate waarin je dit stappenplan volgt, hangt ook af van de projectdoelstelling (zie hoofdstuk 1). Bij een project dat voornamelijk inzet op dataverzameling zal de focus eerder liggen op de eerste fases van het project. Ligt de nadruk eerder op sensibiliseren, dan zal de focus eerder liggen op de laatste fases van het project. 
 
Ook kan je dit stappenplan gebruiken om een kleinschalig project of experiment op te zetten. Zo’n kleinschalig project dient als pilootstudie voor een later, groter citizen-scienceproject.

Het stappenplan bestaat uit zes fases met 22 stappen. Je kan het stappenplan ook interactief raadplegen via volgende link.
Dit stappenplan kwam tot stand in samenwerking met lokale besturen en citizenscience-initiatieven, en op basis van de handleiding van Tweddle et al. (2012).

Ga naar fase 0 van het stappenplan.